Post-partum; een kindje en toch niet gelukkig

Geen roze wolk na de geboorte? Denk niet meteen het ergste.

Een zwangerschap, een pasgeboren baby, de eerste maanden met je kindje… het wordt vaak als een roze wolk voorgesteld. In de reclame lijkt het alsof het alleen maar liefde en genieten is, maar wat als die eerste weken en maanden voor jou niet zo zijn? Wat als je je ongelukkig voelt? Hieronder krijg je concrete oplossingen.

Is het ‘baby blues’?

Zwanger worden, zwanger zijn, bevallen, je kindje leren kennen en voeden, een lichaam in herstel… het is een samenspel van hormonen. Je lichaam wordt op negen maanden helemaal doorheen geschud. Alles wat je voelde, kan plots helemaal anders zijn.

Zoals je tijdens je zwangerschap plots vermoeidheidsaanvallen en ‘goestingskes’ kunt hebben, zo zorgen diezelfde hormonen ervoor dat je na de bevalling overvallen kan worden door een gevoel van ongelukkig zijn.

Doorgaans wordt verondersteld dat in de derde tot vijfde dag na de bevalling de zogenaamde ‘baby blues’ optreedt, waarbij je plots begint te huilen zonder aanwijsbare reden. Sommige vrouwen hebben dit, anderen merken dit niet. Dat wil echter niet zeggen dat de rol van de hormonen uitgespeeld is.

    Kind & Gezin vertelt je graag meer over de ‘baby blues’. Meer lezen >>

Na de hormonenstorm van de bevalling heeft je lichaam tijd nodig om terug in evenwicht te komen, ongeacht of je nu natuurlijk dan wel met medische hulp bevallen bent. In de volksmond wordt gezegd ‘9 maanden op, 9 maanden af’. Ook de fysieke veranderingen van je lichaam komen niet meer overeen met het zelfbeeld dat je hebt. Sommige vrouwen vinden dit lastig te aanvaarden en voelen zich hier verdrietig over.

Daarbovenop brengt de geboorte van een kindje ook emotionele en sociale veranderingen met zich mee. Je kunt je overweldigd voelen door de liefde maar ook de ongerustheid. Ben ik wel een goede mama? Ga ik hem of haar te hard verwennen? Of juist niet genoeg aandacht geven? Daarnaast krijg je ook een nieuwe rol in je omgeving. Het draait plots om dat kleine mensje, het kan lastig zijn om je leven daar rond te organiseren. Als je voor je bevalling een drukke job had, kan het raar zijn om plots weken of maanden alleen met een baby thuis te zitten. En toch geen tijd te hebben voor de meest eenvoudige dingen zoals zelf eten, rustig naar toilet gaan of douchen…

Als je in de maanden na de geboorte van je kindje af en toe last hebt van neerslachtigheid, is dat volstrekt normaal. Dit kan zelfs tot een jaar lang aanslepen, zeker als je kindje moeite heeft met slapen, voeding of erg gevoelig is. Lees verder voor tips om deze periode voor jou makkelijker te maken.

Is het een post-partumdepressie?

Misschien ben jij niet ‘een keertje’ ongelukkig, maar voel je je weken of zelfs maanden neerslachtig? Heb je heel vaak huilbuien, slaap je slecht, voel je je geïrriteerd, begin je te schelden of verwijten te maken voor kleinigheden? Beleef je totaal geen plezier aan je baby, wou je stiekem dat hij of zij er niet was?

Besef dat dit allemaal symptomen kunnen zijn van een postnatale depressie, ook wel post-partumdepressie genoemd. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen heeft hier last van. Het is niets om je over te schamen, maar jij of jouw omgeving moeten wel hulp in schakelen. Er zijn tegenwoordig verschillende manieren waarop je kan geholpen worden.

Het is niet verkeerd om vroeg externe hulp in te roepen. Je huisarts bijvoorbeeld is je vertrouwenspersoon. Er is tegenwoordig in de medische wereld een grote waakzaamheid tegenover neerslachtigheid bij jonge moeders. Ook de medische mogelijkheden tot hulp zijn gegroeid. Vaak kan door er snel bij te zijn, voorkomen worden dat je steeds dieper in de put komt en dat jij of jouw baby gevaar lopen.

Indien je dus het gevoel hebt dat alles je ontglipt en dat je gedurende langere periodes ongelukkig bent, maak dan direct een afspraak met je huisarts. Dat doe je ook als je je ‘slechts’ af en toe neerslachtig voelt, maar erger wil voorkomen.

Hierna krijg je een aantal bijkomende tips die je helpen om de eerste maanden met je baby door te komen, zelfs al zit je niet op die roze wolk.

Kind & Gezin legt op deze webpagina goed uit wat een post-partumdepressie is en wat je eraan kunt doen. Meer lezen >>

Tip: zorgen voor je baby

Eén van de meest overweldigende dingen als je pas bevallen bent, is de zorg voor je baby. Je hebt het gevoel dat je nauwelijks nog aan andere dingen toekomt dan voeden, luier verversen, in bad doen en in slaap wiegen. Dit kan heel slopend zijn, zeker als je voordien graag alles netjes op orde had.

Deze eerste weken en maanden zijn heel belangrijk voor je baby. Je kindje heeft veel meer aan jouw fysieke nabijheid dan aan vaat die staat te blinken! Laat dus gerust de boel de boel. Je krijgt verder in dit artikel tips over hoe je dat huishouden kan doen draaien.

De zorg voor je baby blijft altijd het allerbelangrijkste, maar jij hoeft niet alles te doen. Zelfs als je borstvoeding geeft, kun je bepaalde taken aan je partner overlaten, zoals het badje of het verluieren. Ook knuffelen en in slaap wiegen kan je partner prima!

Als je niet op een partner kunt rekenen om een deel van de zorg over te nemen, schakel dan zeker externe hulp in. Zijn er familieleden, buren, vrienden… die af en toe enkele uren de zorg voor je baby kunnen overnemen? “It takes a village to raise a child”, dat heb je vast al wel eens gehoord. Jouw “dorp” zal vereerd zijn om zijn of haar taak te mogen opnemen in het leven van jouw kind.

Een andere optie is om kraamzorg in te schakelen. Dat kan ook naast de hulp die je van jouw omgeving krijgt. Een specifiek opgeleide kraamverzorgende komt dan bij jou thuis een aantal taken overnemen. Kleine huishoudelijke taken maar ook de zorg voor de baby. Ze kunnen helpen op het moment dat het jou teveel wordt. Het is aan te raden om kraamzorg ruim voor de bevalling aan te vragen. Voor dringende gevallen wordt een oplossing gezocht. Onze partner Ferm heeft een uitstekende reputatie en werkt alleen met specifiek opgeleide kraamverzorgenden.

Tip: zorgen voor jezelf

Zeker bij een eerste kindje kun je ervan schrikken hoe weinig tijd je voor jezelf overhoudt. Zeker als je voor de bevalling graag de tijd nam om te lezen, een druk sociaal leven had of duizend dingen op één dag deed, is het ontnuchterend om te merken dat je de tijd niet meer hebt om te douchen.

Nochtans is zorgen voor jezelf de tweede belangrijkste taak die je te doen hebt na de geboorte van je kindje. Als jij als mama voor jezelf zorgt, zul je het makkelijker hebben om te zorgen voor je baby.

Dat hoeft niet altijd heel groots te zijn. Eens wat langer kunnen slapen, genieten van een warm bad, zelf de tijd nemen om voldoende gezond te eten, zelfs ‘op het gemak’ naar toilet gaan kan een hele luxe lijken. Vraag hulp aan jouw omgeving om die kleine dingetjes mogelijk te maken.

Je partner, familie, buren, vrienden… ze kunnen jou helpen door een stukje zorg voor de baby op te nemen en daardoor jou wat tijd voor jezelf te geven. Ook de kraamzorg zal hier aandacht voor hebben.

Zorgen voor jezelf betekent ook dat je soms wat inspanningen moet doen. Is het droog weer? Ga wandelen met je baby, het liefst in een groene omgeving zoals een park, een bos of velden. De beweging, frisse lucht en het zonlicht doen zowel jou als je kindje deugd.

Koop voedingsmiddelen die voedzaam en lekker zijn – of geef je boodschappenlijstje aan iemand anders. Noten, fruit, zuivelproducten, rauwe groenten… ze kunnen allemaal als snelle gezonde hap dienen. Koop liever voorgesneden groenten waar je snel soep mee maakt, dan weer een pak koeken in huis te halen.

Drink voldoende. Het is intussen een fabeltje gebleken dat je enorm veel moet drinken als je borstvoeding geeft – drinken als je dorst hebt is de beste norm. Laat een fles water binnen handbereik zetten, zodat je aan je natuurlijke dorst kan tegemoet komen.

Slapen als je baby slaapt helpt jou de gebroken nachten beter verwerken. Waarom overdag niet samen met je baby in bed kruipen? Het is gezellig en je haalt er wat uurtjes slaap mee in.

Tip: zorgen voor andere kinderen

Als je al andere kinderen in huis hebt, is het extra druk met weer een kleintje erbij. Het is dan vaak minder eenvoudig om volledig op baby-ritme te leven, zeker als de andere kinderen nog jong zijn.

Toch kunnen een paar praktische afspraken helpen om jou meer overzicht en rust te geven. Zo kan jouw partner de zorgtaken voor de andere kinderen overnemen. Ook grootouders, vrienden… kunnen de andere kinderen uit het gezin voldoende aandacht geven. Misschien kunnen ze er zelfs wel een keertje gaan logeren?

Je kunt ook naschoolse of buitenschoolse opvang inschakelen, zelfs als je doorgaans je kinderen thuis opvangt na school of tijdens vakanties. Hierdoor krijgt het huiswerk meer aandacht, kunnen je kinderen volop spelen zonder stil te moeten zijn voor de baby en heb jij het iets rustiger. Vragen over kinderopvang? Ook hiervoor kun je bij Ferm terecht.

Tip: zorgen voor het huishouden

Natuurlijk wil je dat je huis er netjes bij ligt. Dat de was en de strijk gedaan is. Dat er gepoetst wordt. Met een kersverse baby in huis is dat een hele klus, en als je neerslachtig bent kun je vaak de energie niet opbrengen om dat voor mekaar te krijgen.

Het is zeer zinvol om de zorg voor het huishouden uit te besteden, zodat jij de tijd kunt nemen om terug in evenwicht te komen.

Je partner, familie en vrienden kunnen heel wat doen. Een schitterend initiatief is bijvoorbeeld ‘kraamkost’ waarbij je in plaats van babykleertjes of onnuttige cadeaus maaltijden krijgt voor het gezin. Een lekkere en gezonde ovenschotel, een stoofpotje dat je enkel maar hoeft op te warmen… Niet enkel net na de geboorte maar ook maanden late ris het een enorme hulp als iemand anders voor (lekkere) maaltijden zorgt.

Door ook externe huishoudhulp in te schakelen zorg je voor continuïteit. Opruimen, poetsen, strijken, was opplooien… gebeurt dan door poetshulpen die dit snel en professioneel doen. Hadden we de naam Ferm al laten vallen?

Tip: zorgen voor (minder) bezoek

Tegenwoordig wordt in plaats van bezoek thuis te ontvangen, vaak gekozen voor een babyborrel of geboortefeest. Toch kan het gebeuren dat je nog gasten over de vloer krijgt.

Het is duidelijk dat als je neerslachtig bent, je hier vaak géén behoefte aan hebt. Bezoek ontvangen vraagt heel wat van je energie.

Wil je het toch? Regel het dan zo dat bezoek enkel komt als er ook anderen thuis zijn, zoals je partner, familie, vrienden… die je kunnen helpen. Laat vooraf weten dat het bezoek slechts heel kort kan. Vraag kraamkost (zie hierboven) als cadeau, zo helpt het bezoek jou ook echt.

De Corona-pandemie had en heeft uiteraard een grote invloed op hoe het kraambezoek verloopt. Hopelijk mag je tijdens het lezen van deze blog toch stilaan beginnen uitkijken naar een babyborrel of geboortefeest. Voel je echter niet schuldig als je het bezoek nog even wil weren. Op de kraamafdeling vonden ouders en zorgkundigen het gebrek aan gasten net een verademing.

Minder kraambezoek is beter voor baby én ouders. Meer lezen >>

Toptip: zoek tijdig hulp

Bovenstaande tips kunnen elke kersverse moeder helpen om in de periode na de bevalling terug in evenwicht te komen. Daar is echt wel veel tijd voor nodig, laat je niet opjagen. Toch kan het zijn dat je je neerslachtig blijft voelen.

Aarzel dan niet om naar de huisarts te stappen. In bepaalde gevallen is medicatie aangewezen. In elk geval is de kennis rond postnatale depressie enorm gestegen, en zal je huisarts hier zeker aandacht voor hebben.

In extreme gevallen kan opname voor korte of langere tijd een oplossing zijn. Er bestaan specifieke moeder-kind-afdelingen waar iedereen de kans krijgt om terug op zijn plooi te komen.

Toptip: wees mild voor jezelf

Een kind krijgen is een hele prestatie. Het is logisch dat jouw lichaam en jouw geest daar op reageert. De hormonen die 9 maanden in jouw lichaam zaten, zijn er niet ineens uit.

Je af en toe droevig of zelfs neerslachtig voelen is normaal. Je leven is immers voorgoed veranderd. Met de tips van hierboven kun je ervoor zorgen dat je terug wat meer evenwicht vindt.

Als je langere periodes van ongelukkig zijn blijft ervaren, ga dan direct naar de huisarts en laat je helpen. Een post-partumdepressie is geen schande en kan met verschillende behandelmethodes verbeterd worden. Gun jezelf voldoende tijd.

Papa's huilen ook

Dat klinkt als een torenhoog cliché, maar wist je dat mannen, door zich betrokken te tonen met hun zwangere vrouw, ook veranderingen in hun hormonen kunnen ondergaan? Zelfs met de bijkomende stemmingswisselingen. Heel normaal dus als jullie af en toe ook samen een potje zitten te janken. Je hoort er alles over in onze podcast hieronder.